দায়বর্জন বিবৃতি (DISCLAIMER)

এই ওয়েবসাইটে প্রকাশিত রায় বা আদেশ আপনি google translation এর মাধ্যমে বাংলায় দেখতে পাচ্ছেন তা সুপ্রীম কোর্ট কর্তৃক বাংলায় অনূদিত নয়। জনসাধারণের বিচার-প্রক্রিয়ায় সহজ অভিগম্যতা নিশ্চিতকরণের অভিপ্রায়ে বাংলায় অনূদিত রায়-আদেশ দেখার ব্যবস্থা রাখা হয়েছে। অনূদিত রায় বা আদেশের অনুলিপি সইমোহরী/জাবেদা নকলের (certified copy) বিকল্প হিসেবে অথবা অন্য কোন উদ্দেশ্যে ব্যবহার করা যাবে না। রায় ও আদেশ বাস্তবায়নের ক্ষেত্রে মামলার নথিতে বিধৃত মূল রায় বা আদেশ প্রণিধানযোগ্য।
Microsoft Word - F.A. 56 of 2013 (Autosaved).docx

1

h¡wm¡−cn p¤fУj ®L¡VÑ

                           q¡C−L¡VÑ ¢hi ¡N

                     (®cJu¡e£ Bf£−ml A¢d−r œ)

fËbj Bf£m ew 56/ 2013

pw−N

−cJu¡e£ l¦m ew 159(Hg)/2013

Bë¤m m¢ag

.....Bf£mL¡l£z

                                                  -he¡j-  

                                  −j¡q¡Çjc L¡j¡m EŸ£e Hhw AeÉ¡eÉz

.....fË¢ah¡c£NZz

                                 nË£ où£ plL¡l, HÉ¡X−i¡−LV pw−N

Ef¢ÙÛa (−L ¡−  V  Ñ   n  ¡  l  £¢  l  L  i  ¡−  h  )   x              Se¡h BLl¡j¤m qL, HÉ¡X−i¡−LV

¢hQ¡lf¢a Se¡h ®nM q¡p¡e B¢lg  .....Bf£mL¡l£l f−rz

                Hhw

 ¢hQ¡lf¢a S h   B q j c   ® p ¡ q m           Se¡h Bh¤m L¡m¡j ®Q±d¤l£, HÉ¡X−i¡−LV

.....1 ew fË¢ah¡c£l f−r (i¡QѤu¡m fËk¤¢J²l j¡dÉ−j)z

                     öe¡e£x 31-01-2021, 09-02-2021

  Hhw 10-02-2021 ¢MÊx

                     l¡u fÐc¡−el a¡¢lMx 25-02-2021¢MËx

¢hQ¡lf¢a Se¡h ®nM q¡p¡e B¢lgx

  [21−n ®ghʤu¡¢ll i ¡o¡ n¢qc−cl fТa pÇj¡e fÐcnÑef§hÑL H l¡u¢V h¡wm¡u fÐc¡e 

Ll¡ q−m¡z]

1. i ¨¢jL¡x

2008 Cw p¡−ml 43 ew ®cJu¡e£ ®j¡LŸj¡l 1 ew ¢hh¡c£ Eš² j¡jm¡u k¤NÈ ®Sm¡ SS, 2u Bc¡ma, ®ge£ La«ÑL fÐcš 04.11.2012 Cw a¡¢l−Ml l¡u J ¢X¢œ² à¡l¡ pwr¥ì q−u Aœ Bf£m¢V Be¡ue L−l−Rez EJ² j¡jm¡u ¢ejÀ Bc¡ma h¡c£l f−r

üaÅ ®O¡oe¡ Hhw cMm EÜ¡−ll l¡u J ¢X¢œ² fÐc¡e L−lez Aœ Bf£ ml 1ew fË¢ah¡c£ h¡c£ q−u B¢SÑl af¢pm h¢ZÑa 7(p¡a) na¡wn i¨-pÇf¢šl üaÅ ®O¡oe¡ Hhw cMm EÜ¡−ll fСbÑe¡u EJ² j¡jm¡¢V c¡−ul L−lez

1. −fËr¡fVx

2.1. ¢hQ¡¢lL Bc¡m−al pÇj¤−M h¡c£l pw¢rç −Lp ¢Rm ¢ejÀl¦fx

(1)  ®ge£ b¡e¡l A¿¹NÑa ¢p|Hp M¢au¡e ew 460 H ¢ae¢V N˦−f j¡¢mL cMmc¡l ¢R−mez ‘L’ N˦®f j¡¢mL ¢R−me gSÑ Bm£ J l‹h Bm£, ‘M’ N˦−f ¢R−me ®j¡q¡Çjc ¢ju¡ J e¡h¡mL ¢ju¡ Hhw ‘N’ N˦−f j¡¢mL ¢R−me ®cJu¡e Bm£ J Rgl Bm£ z Eš² i¥¢jl EflÙÛ j¡¢mL ¢R−me h¡h¤ ih¡e£ QlZ m¡q¡z Eš² ih¡e£

QlZ m¡q¡ Ef−l E−õ¢Ma Ad£eÙÛ j¡¢mL−cl ¢hl¦−Ü ®ge£l 2u j¤e−pg Bc¡m−a 1936 Cw p−e 1642 ew Ll j¡jm¡ c¡−ul L−le Hhw ¢X¢œ² fСç qe z Eš² Ad£eÙÛ j¡¢mLNZ Eš² ¢Xœ²£l V¡L¡ fÐc¡−e hÉbÑ qJu¡u Ef¢l¢Øqa j¡¢mL ¢X¢œ²S¡l£l j¡jm¡ Ll−m (1937 Cw p−el 1586 ew Ll ¢X¢œ²S¡l£ j¡jm¡) Eš² j¡jm¡u e¡¢mn£ M¢au¡−el i¨¢j ¢em¡jœ²−j Eš² Ef¢l¢Øqa j¡¢m−Ll f−r E¢Lm h¡h¤ ¢h¢fe ¢hq¡l£ jS¤jc¡l ¢em¡j M¢lc L−l Bc¡ma q−a hue¡j¡ J cMme¡j¡ fС−ç j¡¢mL qez flh¢aÑ−a Eš² Ef¢l¢Øqa j¡¢mL e¡¢mn£ M¢au¡−el 403 ew c¡−Nl pÇf§ZÑ 36 ¢Xw i¨¢j J 409 c¡−Nl pÇf§ZÑ 18 ¢Xw i§¢j, ab¡ phÑ®j¡V 54 ¢Xw i§¢j, Na 17-01-1939 Cw a¡¢l−M ®l¢S¢ØVÌL«a 226 ew Lh¤¢mua j§−m h¡c£l ¢fa¡jq e¡h¡mL ¢ju¡l ¢eLV h−¾c¡hÙa fÐc¡e L−lez ¡h¡mL ¢ju¡ jªa¥ÉhlZ Ll−m h¡c£l ¢fa¡ Se¡h ¢R¢ŸL¥l lqj¡e J h¡c£l ¢fa¡l ®h¡e je¢L−ll ®eR¡ Ju¡¢ln qez flh¢aÑ−a je¢L−ll ®eR¡ a¡l Aw−nl i§¢j a¡l

i¡C ¢R¢ŸL¥l lqj¡e−L B−f¡−o ®R−s ¢c−u ¢exüaÅh¡e qez Hi¡−h ¢hNa Hp,

H, S¢lfL¡m£e pj−u h¡c£l ¢fa¡l e¡−j 1260 ew Hp,H M¢au¡e, Hp| H| c¡N

ew 389 J 393 j§−m pÇf§ZÑ i§¢j ab¡ 54 ¢Xw i¨¢j ¢höÜl¦−f fÐÙ ¤¹ a J fÐQ¡¢la quz

(2)  flh¢aÑ−a Eš² i§¢j ®b−L ¢LR¤ Awn ab¡ ¢p,Hp, 403 c¡−Nl 37 na¡w®nl B¾c−l 27 na¡wn, J ¢p,Hp, 400 c¡−Nl B¾c−l 18 na¡wn pq phÑ−j¡V

45 na¡wn i§¢j A¢dNËqZ j¡jm¡ ew 4(15)1966-67 j§−m psL J Sefc ¢hi¡N Hl hl¡h−l A¢dNª¢qa quz avf¢l−fТr−a h¡c£l ¢fa¡ Se¡h ¢R¢ŸL¥l lqj¡e A¢dNª¢qa i§¢jl ¢hfl£−a r¢af§lZ a¥m−a ®N−m 1 ew ¢hh¡c£l h¡u¡ 139/142/143 ew ¢hh¡c£l f§hÑp¤¢l p¤S¡ ¢ju¡, j¤S¡ ¢ju¡ J hSm¤l lqj¡e

Bf¢š c¡¢Mm L−lez av−fТr−a avL¡m£e −e¡u¡M¡m£l ®Xf¤¢V L¢jne¡l öe¡e£ A−¿¹ 13-06-1967 Cw a¡¢l−Ml B−cn j¤−m a¡−cl Bf¢š e¡-j”¤l

L−l 6(Ru) pç¡−ql j−dÉ Efk¤š² ®cJu¡e£ Bc¡m−a r¢aNËÙ¹ fr−L j¡jm¡ Ll¡l B−cn ®cu z ¢L¿º 1ew ¢hh¡c£l Ef−l¡J² h¡u¡ p¤S¡ j ¢u¡, j¤S¡ ¢ju¡ J hSm¤l lqj¡e I e¡-j”¤l B−c−nl ¢hl¦−Ü Efk¤š² La Ñf« r/Bc¡m−al L¡−R ®L¡e fÐL¡l fТaL¡l e¡ Q¡Ju¡u h¡c£l ¢fa¡ ¢p¢ŸL l¥ lqj¡e Eš² r¢af§l−el V¡L¡ E−š¡me L−lez ac¤f¢l Eš² p¤S¡ ¢ju¡ J j¤S¡ ¢ u¡ Nw ¢exüaÅh¡e qJu¡ p−šÆJ 1 ew ¢hh¡c£ a¡−cl ¢eLV ®b−L EJ² ¢p|Hp| 403 ew c¡−Nl 07 ¢Xw i§¢j h¡hc 14-10-1996 Cw a¡¢l−Ml 5588 ew HJu¡S c¢mm °a¢l Ll−mJ a¡ à¡l¡ EJ² i¨¢j−a a¡−cl ®L¡e üaÅ cMm pª¢ø h¡ fС¢ç qu¢ez Eš² A¢dNËqZL«a i§¢j h¡−c ¢p|Hp| 403 ew c¡−Nl Hhw Hp|H| 389

ew c¡−Nl 36 ¢Xw i§¢jl A¡¾c−l 09 ¢Xw i¨¢j−a h¡¢cl ¢fa¡ j¡¢mL b¡L¡hÙÛ¡u f¤el¡u ¢p|Hp| 403 c¡−Nl J Hp|H| 389 c¡−Nl 02 ¢Xw i¨¢j ®ge£ fõ£ ¢hc¤v p¢j¢a hl¡h−l A¢dNª¢qa quz gmnʤ¢a−a h¡c£l ¢fa¡ h¡ch¡¢L 07 na¡wn i¨¢j−a j¡¢mL cMmL¡l b¡−Lez

(3)  ¢L¿º Na 12-03-1998 Cw a¡¢lM Ae¤j¡e 2 O¢VL¡l pju 1 J 2 ew ¢hh¡c£ −S¡lf§hÑL Eš² i¨¢j−a HL¢V Q¡fs¡ ¢V−el Nªq ¢ej ¡Ñ e L−le k¡l f¢l−fТr−a h¡c£l ¢fa¡ a¡−cl ¢hl¦−Ü 1j ®nТZl q¡¢Lj Bc¡ma hl¡h−l −g±Sc¡l£ L¡kÑ¢h¢dl 145 d¡l¡l L¡kÑd¡l¡ Be¡ue L¢l−m (¢f¢Vne j¡jm¡

ew 27/98) ®ge£ b¡e¡ q−a HL¢V ac¿¹ fТa−hce ®cJu¡ quz Eš² ¢jR j¡jm¡¢V flh¢aÑ−a ¢jR-6/98 ¢q−p−h ¢hNa 12-02-2002 Cw a¡¢l®M M¡¢lS q−m h¡c£l ¢fa¡ BCeS£h£l i¥m fl¡j−nÑl L¡l−Z ¢l¢ine j¡jm¡ ew-114/2002 c¡−ul L−lez ¢L¿º h¡c£l ¢fa¡ Eš² ¢l¢ine j¡jm¡ Qm¡L¡m£e pj−u jªa¥ÉhlZ Ll¡u ®pC ¢l¢ine j¡jm¡¢V Na 29-06-2004

Cw a¡¢l−M M¡¢lS quz h¡c£l ¢fa¡ jªa¥ÉL¡−m h¡c£pq 04 f œ¤ , 03 LeÉ¡ J

01 Ù»£−L Ju¡¢ln ®l−M k¡ez flh¢aÑ−a Eš² Ju¡¢lnN®Zl j−dÉ ®j±¢ML f¡¢lh¡¢lL B−f¡oj§−m h¡c£ e¡¢mn£ i§¢jl 01 na¡wn fСç qe Hhw h¡¢L

06 na¡wn i¨¢j h¡c£l 03 i¢NÀ q−a ¢hNa 16-02-2005 Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌ Lhm¡ ew 1041 j§−m œ²u L−le Hhw Hi¡−h pÇf§Z0 Ñ 7 na¡w−nl j¡¢mL qe z h¡c£ HJ E−õM L−le ®k, h¡c£l ¢fa¡ cMm b¡L¡ AhØq¡u

¢hNa 12-03-1998 Cw a¡¢l−M 1ew ¢hh¡c£ 15¬10 g¤V ¢h¢nø HLQ¡m¡ ¢V−el Q¡fs¡ Nªq Hhw 15-01-2002 Cw a¡¢l®M e¡¢mn£ i ¢§jl c¢re¡w−n 20¬10 g¥V ¢h¢nø  HL¢V ®c¡Q¡m¡ ¢V−el Nªq Hhw f§h ¡Ñ −nw HLQ¡m¡ ®hs¡¢hq£e ¢V−el 20¬6 g¥V ¢h¢nø Nªq ¢ejÑ¡Z L−l h¡c£l ¢fa¡−L J h¡c£−L e¡¢mn£ pÇf¢š q−a ®hcMm L−lz

(4)  HR¡s¡J h¡c£ E−õM L−le −k, Ef−l h¢ZÑa ¢em¡j ü£L¡lf§hÑL 1ew  ¢hh¡c£l j¡a¡ °Sae ¢h¢h ¢hNa 07-08-1982 Cw a¡¢l−M ®l¢S¢øÌL«a 8027 ew R¡g-Lhm¡ j§−m S−~eL −pL¡¾c¡l ¢ju¡ q−a ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el 418 ew c¡−Nl 13 ¢Xw i¨¢j M¢lc L−l j¡¢mL cMmc¡l qu Hhw Eš²i¡−h 1ew ¢hh¡c£l j¡a¡l h¡u¡ ®pL¡¾c¡l ¢ju¡J Eš² ¢em¡j ü£L¡−l 14-

01-1939 Cw a¡¢l−M −l¢S¢ØVÌLªa 101 ew Lh¤¢mua j§−m Eš² Ef¢l¢Øqa j¡¢mL m¡q¡ Nw−cl ¢eLV q−a h−¾c¡hÙ¹ ®f−u−Re j−jÑ ü£L¡l L−lez HR¡s¡J 1ew ¢hh¡c£l ¢fa¡ Rgl Bm£ e¡¢mn£ ¢p.Hp. 460 ew M¢au¡−el

410 ew c¡−Nl 49 ¢Xw, 419 ew c¡−Nl 13 ¢Xw, 402 ew c¡−Nl 3.5 ¢Xw,

406 ew c¡−Nl 03 ¢Xw pq phÑ−j¡V 68.50 ¢Xw i§¢j h−¾c¡hÙ¹ f¡e k¡l −l¢S¢ØVÊL«a Lh¤¢mua e¡j¡ ew 153 a¡¢lM 14-01-39z h¡£ c B−l¡ E−õM

L−le ®k, 1ew ¢hh¡c£l ®SW¡ ®cJu¡e Bm£J ¢hNa 14-01-39Cw a¡¢l−M −l¢S¢ØVÌL«a 152 ew Lh¤¢muaj§−m Ef¢lÙÛ j¡¢mL ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw q−a ¢em¡j ü£L¡−l e¡¢mn£ 460 ew M¢au¡−el 410 ew c¡−Nl 49 ¢Xw, 41 ew c¡−Nl 13 ¢Xw, 402 ew c¡−Nl 3.50 ¢Xw Hhw 406 ew c¡−Nl 03 ¢Xw pq phÑ−j¡V 68.50 ¢Xw i¨¢j h−¾c¡hÙ¹ NËqe L−le z HLC i¡−h 1ew ¢hh¡c£l HLC h¡s£l S¢lg¡ M¡a¥e, ü¡j£ Bhc¤m L¢lj, ¢hNa 14-01-39 Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌL«a 155 ew Lh¤¢mua j§−m Eš² m¡q¡ Nw−cl ¢eLV q−a ¢em¡j ü£L¡−l phÑ−j¡V 52 na¡wn S¢j h−¾c¡hÙ¹ NÊqZ L−lz HR¡s¡J Eš² ¢em¡j J h−¾c¡hÙ¹ ü£L¡−l 1ew ¢hh¡c£l j¡a¡ ¯Sae ¢h¢h ¢hNa 18-08-51

Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌL«a 4058 ew R¡f Lhm¡ j§−m ¢p|Hp| 460 M¢au¡−el

418 ew c¡−Nl 13 ¢Xw i¨¢j S¯eL S¢lg¡ M¡a¥e q−a M¢lc L−lez

(5)  Ef−l¡š² AhÙÛ¡u, h¡c£l hš²hÉ j−a h¡c£ cMmQ¥Éa qJu¡l L¡l−e h¡c£ af¢pm h¢ZÑa 7 (p¡a) na¡wn i¨¢jl Efl paÅ ®O¡oe¡ Hhw cMm f¤el¦Ü¡−ll SeÉ Eš² j¡jm¡¢V Be¡ue L−le k¡ fÐb−j 2007 Cw p−el ®cJu¡e£ j¡jm¡ ¢q−p−h ¢eh¢åa q−mJ VÊ¡¾pg¡l flh¢aÑ ¢h‘ k¤NÈ ®Sm¡ SS, ®ge£, Bc¡ma ew 2 H 2008 Cw p−el 43 ew ®cJu¡e£ j¡jm¡ ¢q−p−h ¢eh¢åa quz

2.2   Afl¢c−L 1ew ¢hh¡c£ Eš² j¡jm¡u fТaࢾcÄa¡ L−l Sh¡h c¡¢Mm L−le Hhw j¡jm¡¢V fr−c¡−o œ¦¢Vf§ZÑ qJu¡l A¢i−k¡N a¥m−m h¡c£l fËnÀ pl l¡q (interrogatory)  fc−r−fl g−m 1 ew ¢hh¡c£l Ešl fÐc¡−el ®fÊ¢r−a B−l¡ fСu 200 Se−L H j¡jm¡u ¢hh¡c£i¨J² Ll¡ quz a−h öd¤j¡œ 1ew ¢hh¡c£ j¡jm¡¢Vl Sh¡h c¡¢Mm f§hÑL fТaࢾcÄa¡ L−lez 1ew ¢hh¡c£l ¢m¢Ma hZÑe¡ j−a pw¢rç hš²hÉ ¢ejÀl¦fx

(L)  ®ge£ pcl b¡e¡d£e 93 ew l¡jf¤l¡ ®j±S¡l Ef¢l¢ÙÛa p|Hp| M¢au¡e ab¡ 458 ew ¢p| Hp| M¢au¡−el j¡¢mL ¢R−me J−jc l¡S¡ ¢ju¡ Nw Hhw a¡−cl Ad£−e 460 ew M¢au¡−el pÇf¤eÑ 272 ¢Xw i¨¢j−a ¢ae¢V N˦−fl j¡¢mL¡e¡ ¢Rm, ab¡ ‘L N˦f’, ‘M NËf’ Hhw ‘N N˦f’z ‘L’ N˦®fl

j¡¢mL ¢R−me gSÑ Bm£ (¢qpÉ¡ ¢Rm 4541 ¢Xw) J l‹h Bm£ (¢qpÉ¡

¢Rm 4541 ¢Xw), ‘M’ N˦−fl −j¡q¡Çjc ¢ju¡l ¢qpÉ¡ ¢Rm 2221 ¢Xw,

e¡h¡mL ¢ju¡l ¢qpÉ¡ ¢Rm 2221  ¢Xw Hhw Eš² M¢au¡−e ‘N’ N˦−f

−cJu¡e Bm£l ¢qpÉ¡ ¢Rm 68 ¢Xw Hhw 1ew ¢hh¡c£l ¢fa¡ Rgl Bm£l ¢qpÉ¡ ¢Rm 68 ¢Xw i¨¢j−az ‘L N˦®fl’ gSÑ Bm£ a¡l Aw−n j¡¢mL b¡L¡hÙÛ¡u jªa¥ÉL¡−m CRj¡Cm, Bhc¤m L¢lj J ®pL¡¾c¡l ¢ju¡ e¡−j 03 f¤œ Ju¡¢ln ®l−M j¡l¡ ®N−m a¡l¡ ¢qpÉ¡e¤f¡−a j¡¢mL qu Hhw ¢hNa Hp,H, S¢l−f a¡−cl e¡−j 1257 ew Hj, Bl, J, Bl, M¢au¡e fÐQ¡¢la qu [M.R.O.R: Modified Record Of the Rights ̶ k¡

Hp| H| M¢au¡e fËÙºa qJu¡l f−l fËÙºa q] uz flha£Ñ−a gSÑ Bm£l f¤œ CRj¡Cm jªa¥ÉhlZ Ll−m ̶ hSml lqj¡e, p¢g−Ll lqj¡e J jSm

qL−L 03 f¤œ J B−je¡ M¡a¥e−L 01 LeÉ¡ Ju¡¢ln ®l−M k¡uz hSm¥l

lqj¡e jªa¥ÉL¡−m Bhc¤m j¡æ¡e J e¤l¦m B¢je−L c¤C f œ¤ Hhw M¢aS¡

®hNj J S¡q¡e¡l¡ ®hNj−L c¤C LeÉ¡ Ju¡¢ln −l−M j¡l¡ k¡uz p¢g−Ll

lqj¡e jªa¥ÉL¡−m e¡¢Rl E¢Ÿe, Bm¡ E¢Ÿe J n¡qS¡q¡e−L ¢ae f¤œ Hhw

®Rje¡ M¡a¥e, ®p−c¡u¡l¡ ®hNj J j−e¡u¡l¡ ®hNj−L ¢ae LeÉ¡ Hhw Rh¤l¡ M¡a¥e−L HL Ùœ£ Ju¡¢ln ®l−M k¡ez gSÑ Bm£l f¤œ ®pL¡¾cl ¢ju¡ jªa¥ÉL¡−m pjR¤ ¢ju¡ J R¡Cc¤m qL−L c¤C f¤œ Hhw BwL¥−ll ®eR¡−L HL LeÉ¡ Ju¡¢ln ®l−M k¡uz flh¢aÑ−a gSÑ Bm£l Afl f¤œ Bhc¤m L¢lj jªa¥ÉL¡−m Bhc¤m R¡š¡l, Bhc¤m l¡‹¡L, Bhc¤m Sî¡l

J Bhc¤m j¡−mL−L Q¡l f¤œ Hhw B¢Sg¡ M¡a¥e−L HL LeÉ¡ Ju¡¢ln ®l−M u¡u z Eš² Bhc¤m R¡š¡l Nw a¡−cl j¡¢mL£-cMm£u i¨¢j B¾c−l

07 ¢Xw i¨¢j 18-05-79 Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌL«a 5223 ew R¡g Lhm¡ j§−m je¢L−ll ®eR¡ Nw Hl ¢eLV, 7 ¢Xw i¨¢j 19-05-79 Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌL«a 5224 ew R¡g Lhm¡ j§−m Bm£ BnÊ¡−cl ¢eLV Hhw 03 ¢Xw i¨¢j 21-05-79 Cw a¡¢l−M ®l¢S¢ØVÌL«a 5256 ew R¡g Lhm¡ j§−m e¤l¦m Bmj Nw ®cl ¢eLV ¢hœ²u L−le z ¢hh¡c£l j¡a¡ °Sae ¢h¢h fСb£Ñ q−u je¢L−ll ®eR¡l M¢l−cl ¢hl¦−Ü ®ge£l Bc¡m−a 1981 Cw p−el

8 ew ¢h¢hd ANËœ²−ul j¡jm¡, ®j¡x Bm£ BnС−cl M¢l−cl ¢hl¦−Ü HLC Bc¡m−a 1981 Cw p−el 9 ew ¢h¢hd ANËœ²−ul ®j¡LŸj¡ Hhw e¤l¦m Bmj Nw−ul ¢hl¦−Ü avL¡m£e ®ge£l 2u j¤−¾pg£ Bc¡m−a 1981 Cw p−el 38 ew ¢h¢hd ANËœ²−ul ®j¡LŸj¡ c¡−ul Ll−m Eš² j¡jm¡ pj§q 25-08-82 Cw a¡¢l−Ml ®R¡−m j§−m ÚEš² °Sae ¢h¢hl f−r ¢X¢œ² quz

Eš² j¡jm¡u h¡c£l ¢fa¡ fr b¡L¡ p−šÆJ −L¡−e¡ Bf¢š c¡¢Mm L−l¢e

Hhw ¢em¡j ¢hœ²−ul ¢ho−u ®L¡e Lb¡ fÐL¡l fÐL¡n L−l¢e z HC ¢hh¡c£l j−a h¡c£l hš²hÉ Hhw h¡c£l h¢ZÑa ¢em¡j œ²−ul hš²hÉ p¢WL

q−m h¡c£l ¢fa¡ Eš² j¡jm¡u fТaࢾcÄa¡ L−l ¢em¡−jl ¢hou¢V E›¡fe

Ll−a¡z

(M)            Hi¡−h Aœ ¢hh¡c£ Eš² M¢au¡e h¢ZÑa ‘L N˦−f’ h¢Z aÑ j¡¢mL l‹h

Bm£l ¢qpÉ¡ Ešl¡¢dL¡l p§−œ ¢h¢iæ Se fСç qJu¡l Lb¡ hZe Ñ¡ −l a¡−cl−L fri¥š² Ll¡ qu¢e h−m E−õM L−lz HLCi¡−h Eš² 460 ew

M¢au¡−el ‘N N˦−fl’ h¢ZÑa j¡¢mL Rgl Bm£l pÇf¢š J ®cJu¡e Bm£l fÐ¡ç ¢qpÉ¡J Ju¡¢ln p§−œ ¢h¢iæ hÉ¢š² j¡¢mL qJu¡l Lb¡ ¢hÙ¹¡¢la hZÑe¡ L−le Hhw a¡−cl−L fri¥š² Ll¡ qu¢e j−jÑ E−õM f§hÑL j¡jm¡¢V fr ®c¡−o œ¦¢Vf§ZÑ qJu¡l Lb¡ E−õM L−lez [¢hxâx HC

¢hh¡c£l hZÑe¡ j−a e¡¢mn£ i¨¢jl Eš² 460 M¢au¡−el h¢ZaÑ ‘M N˦−fl’

j¡¢mL c¤C ï¡a¡ ®j¡q¡Çjc ¢ju¡ J e¡h¡mL ¢ju¡l fСfÉ ¢qpÉ¡ ab¡ p¤¢e¢cÑøi¡−h −j¡q¡Çjc ¢ju¡l ¢qpÉ¡ q−a Bh¢aÑaz HC L¡l−e ¢hh¡c£l

h¢ZÑa Eš² 460 ew M¢au¡−el j¡¢mL cMmL¡l ‘L’ J ‘N’ N˦−fl h¢ZÑa j¡¢mL−cl fСfÉ ¢qpÉ¡l œ²j ¢hhaÑe ¢hÙ¹¡¢lai¡−h Aœ l¡−u E−õM Ll¡

q−m¡ e¡ Hhw öd¤j¡œ ‘M’ N˦−fl h¢ZÑa j¡¢mL−cl ¢qpÉ¡l ¢hhaÑe E−õM Ll¡ q−u−Rz]

(N)         HC ¢hh¡c£l j−a ‘M’ N˦−fl c¤C ï¡a¡ −j¡q¡Çjc ¢ju¡ J e¡h¡mL ¢ju¡l cMm ¢p.Hp. 403 ew c¡−Nl 36 ¢Xw Hhw 409 ew c¡−Nl j¿h ¹É Lm¡−j ¢m¢f B−R Hhw f¡¢lh¡¢lL ®j±¢ML B−f¡o h¾V−e e¡h¡mL ¢ju¡ ¢p|Hp|

403 ew c¡−N 27 ¢Xw, 409 ew c¡−N 18 ¢Xw ®j¡V 45 ¢Xw fСç qe Hhw j¡q¡Çjc ¢ju¡ ¢p|Hp| 403 ew c¡−N 07 ¢Xw Hhw Afl¡fl ®he¡¢mn£ pÇf¢š fСç qez −j¡q¡Çjc ¢ju¡ jªa¥ÉhlZ Ll−m p¤S¡ ¢ju¡ Hhw j¤S¡ ¢ju¡ e¡−j 02 f¤œ Hhw e¤l h¡e¤ J BnСh ¢hu¡−L c¤C LeÉ¡ Ju¡¢ln ®l−M k¡ez p¤S¡ ¢ju¡ Nw ï¡a¡ i¢NÀN−Zl j−dÉ B−f¡o h¾V−e p¤S¡ ¢ju¡ J j¤S¡ ¢ju¡ (c¤C ï¡a¡) ¢p|Hp| 403 c¡−N 07 ¢Xw i¨¢j fСç qe z flh¢aÑ−a j¤S¡ ¢ju¡ jªa¥ÉL¡−m f¤œ p¡q¡hE¢Ÿe−L HLj¡œ Ju¡¢ln ®l−M k¡e z p¤S¡ ¢ju¡ J j¤S¡ ¢ju¡ a¡−cl j¡¢mL£ cMm£u e¡¢mn£ 403 c¡−Nl 07 ¢Xw i¨¢j−a j¡¢mL cMmL¡l b¡L¡hÙÛ¡u pÇf§ZÑ i§¢j 09-10- 96 Cw a¡¢l−M pÇf¡¢ca J 14-10-96 Cw a¡¢l−M ®l¢S¢ØVÌL«a 5588 ew HJu¡S c¢mm j§−m 1ew ¢hh¡c£l p¡−b HJu¡S hcm L−lez Hi¡−h 1ew ¢hh¡c£ e¡¢mn£ 403 ew c¡−Nl 07 ¢Xw i¨¢j−a j¡¢mL cMmL¡l b¡L¡hÙÛ¡u ®pM¡−e j¡¢V il¡V œ²−j ¢i¢V i¨¢j−a l¦f¡¿¹¢la L−l Eš² i¨¢j−a hpa h¡s£ ¢ejÑ¡e L−l f¢lh¡l f¢lSe ¢e−u Hm¡L¡l phÑp¡d¡l−Zl AhN¢a J ®cM¡ j−a h¡u¡ flÇfl¡u a¡j¡c£ J cl a¡j¡c£l EÜÑL¡m k¡ha ®i¡NcMm L−l Bp−Rez Eš² i ¢¥ j−a HC ¢hh¡c£ 22¬11 g¥V f¢lj¡−fl 01 ¢V ®c¡Q¡m¡ ¢V−el b¡L¡l Ol, 18¬6 g¥V f¢lj¡−fl HL¢V l¡æ¡ Ol J HL¢V HLQ¡m¡ ¢V−el m¡L¢sl Ol fÐÙ¹¤a L−l−Rz

(O)    h¡c£l ¢fa¡ ¢R¢ŸL¥l lqj¡e e¡¢mn£ S¢jl cMm pwœ²¡−¿¹ −g±Sc¡l£ L¡kÑ¢h¢dl 145 d¡l¡l ®j¡LŸj¡ c¡−ul Ll−m M¡¢lS qu Hhw flh¢aÑ−a ¢l¢ine ®j¡LŸj¡ c¡−ul Ll−m a¡J M¡¢lS qu z

(P)   HR¡s¡J 1ew ¢hh¡c£ 407 ew M¢au¡−el i¥¢j A¡¾c−l M¢lc p§−œ ¢fa¡

Rgl Bm£ q−a 22 21 ¢Xw, ï¡a¡ Bhc¤m Sî¡l q−a 13 ¢Xw, ï¡a¡

Bhc¤m j¡−mL q−a 0321 ¢Xw, j¡a¡ ¯Sae ¢h¢h q−a 30 ¢Xw, Bh¤m

14

®q¡−pe Nw q−a 04 ¢Xw, ¢R¢ŸL¥l lqj¡e q−a 16 ¢Xw J p¤S¡ ¢ju¡ q−a

14

HJu¡S p§−œ e¡¢mn£ 07 ¢Xw i¨¢j pq ®j¡V 8016 ¢Xw i¨¢j Hhw 1ew

¢hh¡c£l LeÉ¡ ®gl−c±p Bl¡ M¢lc p§−œ 011106 ¢Xw i¨¢j pq ®j¡V 8221

¢Xw i¨¢j−a j¡¢mL cMm b¡L¡hÙÛ¡u 1ew ¢hh¡c£ ljS¡e Bm£ J ¢R¢ŸL¥l lqj¡−el ¢eLV 05 ¢Xw i¨¢j qÙ¹¡¿¹l L−lez Ef−l¡J²i¡−h 1ew ¢ h¡c£ J

1

av LeÉ¡ ®gl−c±p Bl¡ qÙ¹¡¿¹lh¡c h¡L£ 772 ¢Xw i¨¢j−a ¢Q¢q²a j−a

j¡¢mL cMmL¡l B−R Hhw Eš²l¦fi¡−h 1ew ¢hh¡c£l e¡−j ¢h|Hp| S¢l−f 537 ew ¢h|¢f| M¢au¡e fÐQ¡¢la q−u−Rz

(Q)   HC ¢hh¡c£ B−l¡ E−õM L−le ®k, e¡¢mn£ M¢au¡−el i ¢¨ j h¡L£ L−ll

c¡−u ¢em¡j qJu¡l E¢š² ¢jbÉ¡ J h¡−e¡u¡Vz e¡¢mn£ 460 ew M¢au¡−el l¡uaN−Zl a¡m¤Lc¡l 458 ew M¢au¡−el j¡¢mL E−jc l¡S¡ ¢u¡ J

Ejl¡m£ iy§U¡ Nw Hhw gSÑ Bm£ Nw LMeC ih¡e£ QlZ m¡q¡l Ad£−e fÐS¡ ¢R−me e¡ z ab¡¢f gSÑ Bm£ Nw−ul p¡−b ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw−ul fÐS¡ J a¡m¤Lc¡l pÇfLÑ ¢Rm e¡ Hhw M¡Se¡ ®cJu¡ J ®eJu¡l ®L¡e L¡lZ ¢hcÉj¡e ¢Rm e¡z gSÑ Bm£ ¢R−me E−jcl¡S¡ Nw−ul l¡ua Hhw a¡−cl ¢eLV M¡Se¡ Bc¡u Llaz ab¡¢f ¢em¡j j§−m ¢X¢œ²c¡l J ¢h¢fe

¢hq¡l£ jS¤jc¡−ll ¢em¡j M¢lc LlZ Hhw e¡¢mn£ ¢p|Hp| 403 c¡−N 36

¢Xw J ¢p,Hp, 409 c¡−N 18 ¢Xw pq 54 ¢Xw i¨¢j 17-01-1939 Cw a¡¢l−Ml ®l¢S¢ØVÌL«a 226 ew Lh¤¢mua j§−m h¡c£l c¡c¡ e¡h¡mL ¢ju¡−L h−¾c¡hÙ¹ fÐc¡e Ll¡l OVe¡ ¢jbÉ¡ J h¡−e¡u¡Vz HR¡s¡J h c£l h¢ZÑa cMm J ®hcM−ml OVe¡ ¢jbÉ¡ J h¡−e¡u¡V z Ef−l¡š² AhÙÛ¡u HC ¢hh¡c£ j¡jm¡¢V M¡¢l−Sl fСbÑe¡ L−lez

2.3  Ef¢lEš² B¢SÑ Hhw ¢m¢Ma heÑe¡l f¢l−fТr−a j ¢eÀ Bc¡ma ¢ejÀh¢ZÑa ¢hQ¡kÑ ¢hou d¡kÑÉ L−lex

(i)  h¡c£l j¡jm¡ haÑj¡e BL¡−l Q−m ¢Le¡z

(ii)           h¡c£l j¡jm¡ fr ®c¡−o AQm ¢Le¡z

(iii)        h¡c£l j¡jm¡ a¡j¡c£−a h¡¢la ¢Le¡z

(iv)         e¡¢mn£ pÇf¢š−a h¡c£l üaÅ B−R ¢Le¡z

(v) h¡c£l fС¢bÑa j−a fТaL¡l −f−a f¡−l ¢Le¡z

2.4   Aaxfl ¢ejÀ Bc¡ma frNZ−L fkÑ¡ç öe¡¢e fËc¡e, ¡r pÉ NËqZ Hhw j¡jm¡l pjbÑ−e ¢h¢iæ L¡NSfœ p¡rÉ ¢q−p−h NËqZ L−l h¡c£l fÐcš c¡¢m¢mL p¡rÉ…−m¡−L fÐcnÑe£ L, M, N .... CaÉ¡¢c j−jÑ ¢Q¢q²a L−le Hhw hh¡c£ fÐcš c¡¢m¢mL p¡rÉpj§q−L fÐcnÑe£ 1, 2, 3.... CaÉ¡¢c j−jÑ ¢Q¢q²a L lez Hi¡−h

fr N−Zl ¢h BCeS£h£N−Zl hš²hÉ öe¡e£ f§hÑL Bc¡ma a¢LÑa l¡u J

¢X¢œ²l j¡dÉ−j j¡jm¡¢V h¡c£l f−r ¢X¢œ² fÐc¡ef§hÑL e¡¢mn£ i ¢¨ j−a h¡c£l paÅ −O¡oZ¡ J cMm p¡hÉÙ¹ L−le Hhw ¢hh¡c£ La«ÑL h¡c£l h¢ZÑa j−a ®hcMm fÐj¡e q−u−R h−m ¢edÑ¡lZ L−le J ®pC j−jÑ e¡¢mn£ i¨¢j−a h¡c£l üaÅ ®O¡oe¡ f§hÑL ¢hh¡c£l cMm E−µR−cl ¢X¢œ² fÐc¡e L−lezEš² l¡u J ¢X¢H²l à¡l¡ pwr¥ì q−u

1 ew ¢hh¡c£ Aœ Bf£m¢V Be¡ue L−l−Rez

3. ®j±¢ML hš²hÉx

        Bf£m öe¡e£ L¡−m ¢h‘ BCeS£h£NZ Bf£mL¡l£ Hhw fË¢ah¡c£ f−r

®j±¢MLi¡−h ¢h¢iæ k¤¢š² aLÑ EfÙÛ¡fe L−le, k¡l pw¢rç ¢hhlZ ¢e−jÀ ®cJu¡ q−m¡x

3.1    Bf£mL¡l£ f−rl ¢h‘ BCeS£h£ nË£ où£ plL¡®ll hš²−hÉl ü¡lpw−rf ¢ejÀl¦fx 

(L)   fÐb−jC ¢a¢e ¢p|Hp| M¢au¡e ew 558 Hl NËqZ−k¡NÉa¡ ¢e−u fÐnÀ ®a¡−me Hhw h−me ®k H¢V ®k−qa¥ ¢hQ¡¢lL Bc¡m−a exhibited h¡ fËc¢nÑa qu¢e ab¡ fÐcnÑe£ e¡ð¡l f−s¢e, H¢V ®L¡−e¡ i¡−hC NËqZ−k¡N¢ ÉR m e¡ Hhw ¢ejÀ Bc¡ma H¢V NÊqZ L−l ̶ ab¡ H¢Vl Efl ¢eiÑl L−l L¢ba ¢em¡−jl hš²hÉ fÐj¡¢Za q−u−R hm¡u h¡ a¡ ¢hnÄ¡p Ll¡u ay¡l l¡u i¤m l¡u ¢qp¡−h fkÑh¢na q−u−Rz H fËpw−N ¢a¢e ¢p¢im l¦mpÚ AXÑ¡l i¢mEj-1 Hl Ef-¢h¢d 407 E−õM L−le Hhw h−me ®k, ®k−qa¥ ¢p|Hp| 558 M¢au¡e¢V fÐcnÑe£ BL¡−l Nªq£a qu¢e, ®p−qa¥ H¢V Bj−m ®eJu¡ E¢Qa qu¢e ab¡ H¢V dÄwp L−l ®gm¡l Lb¡ ¢Rmz

(M) j¡jm¡l h¡c£fr L¢ba Ll j¡jm¡u ¢X¢œ² Hhw ¢X¢œ² S¡l£ j −§ m hue¡j¡ J cMme¡j¡ fСç qJu¡ Hhw I cMme¡j¡l f¢l−fТr−a h¡c£l Ešlp¤l£ e¡h¡mL ¢ju¡ hl¡h−l Lh¤¢mua ®cu¡ ®L¡−e¡¢VC fÐj¡e Ll−a f¡−l¢ez a¡lf−lJ ¢ejÀ Bc¡ma i¥m abÉ J Rme¡l hnhaÑ£ q−u Eš² ¢em¡j, hue¡j¡, cMme¡j¡ CaÉ¡¢c ¢hnÄ¡p L−l h¡c£l Ešlp¤¢ll f−r Lh¤¢muae¡j¡ j§−m h−¾c¡h¢Ù¹ f¡Ju¡l Lb¡ fÐj¡¢ea q−u−R j−jÑ ¢pÜ¡¿¹ Nª¢qa qJu¡u l¡u¢V h¡¢am−k¡NÉ z

(N) L¢ba hue¡j¡ −L¡ei¡−hC HL¢V ü®aÅl c¢mm q−a f¡−l e¡z a¡C öd¤j¡œ hue¡j¡ Hhw cMme¡j¡l Efl ¢i¢š L−l h¡c£l üaÅ fÐj¡¢ea q−u−R j−jÑ ¢pÜ¡−¿¹ Ef¢ea qJu¡u ¢ejÀ Bc¡m−al l¡u¢V i¥m, ®hBCe£ Hhw h¡¢am ®k¡NÉ z

(O)  L¢ba hue¡j¡ J cMme¡j¡l p¢q jýl£ eLm, kb¡œ²−j fÐcn eÑ £-2 J fÐcnÑe£- 3, p¡rÉ BC−el 65 d¡l¡ j−a fÐj¡¢ea e¡ qJu¡u a¡ NËqe−k¡NÉ ¢Rm e¡ Hhw Bc¡ma a¡ NËqZ L−l p¡rÉ ¢q−p−h ¢h−hQe¡ L−l l¡u ®cJu¡u Eš² l¡u œ¦¢Vf§ZÑ Hhw h¡¢am−k¡NÉz

(P)   e¡¢mn£ pÇf¢š−a h¡c£l L¢ba cMm Hhw ¢hh¡c£ La«ÑL h¡c£l ®hcMm qJu¡ ®L¡ei¡−hC fÐj¡¢ea e¡ qJu¡u cMm-®hcMm pwœ²¡¿¹ ¢ho−u ¢ejÀ Bc¡m al fkÑ−hre Hhw ¢pÜ¡¿¹ pÇf§ZÑ i¤m Hhw h¡¢am−k¡NÉz

(Q)  ¢p|Hp| M¢au¡e 460 (fÐcnÑe£ 1) j−a ®L¡−e¡i¡−hC ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me e¡, hlw’ Ef¢lÙÛa j¡¢mL ¢R®me ¢iæ hÉ¢š²z a¡C 460 ew ¢p|Hp| M¢au¡®el i§¢jl f¢l−fТr−a Ll j¡jm¡u ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw−cl f−r ¢X¢œ² qJu¡, ¢X¢œ² S¡¢l qJu¡ Hhw Eš² ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw−cl f−r E¢Lm ¢hf£e ¢hq¡l£ ¢em¡j œ²u Ll¡ CaÉ¡¢c OVe¡ ®L¡−e¡i¡−hC Efk¤š² c¡¢m¢mL p¡rÉ Hhw ®j±¢ML p¡rÉ à¡l¡ fËj¡e qJu¡ ®L¡−e¡ i¡−hC pñh ¢Rm e¡z ®k−qa¥ 460 ew M¢au¡−el Ef¢l¢Øqa j¡¢mL ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw ¢R−me e¡ ®p−qa¥ a ¡y −cl f−r ¢em¡j ¢h¢œ² qJu¡ pÇf§ZÑ Ah¡Ù¹h OVe¡ j¡œ z

3.2    Ef¢lEš² hš²−hÉl ®fТr−a h¡c£ ab¡ Bf£−ml fË¢ah¡c£ f−rl ¢h‘ BCeS£h£ Se¡h Bh¤m L¡m¡j ®Q±d¤l£l hš²−hÉl p¡l-pw−rf ¢ejÀl¦fx

(1)  ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458 Hl p¢q jýl£ eLm ¢f|X¢hÔE-1 Hl j¡dÉ−j ¢lLm f§hÑL ¢hQ¡¢lL Bc¡m−a c¡¢Mm Ll¡ q−u¢Rm Hhw ®L¡−e¡ lL−jl Bf¢š hÉa£a fÐj¡¢ea q−u¢Rmz ¢L¿º ¢ejÀ Bc¡ma i¥mhnax ®pC ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e¢V−L fÐcnÑe£ e¡ð¡l ®cu¢ez a¡C Bf£m Bc¡ma ¢q−p−h HC

Bc¡ma LaѪL Eš² c¡¢m¢mL fÐj¡e¢V fÐcnÑe£ e¡ð¡l fÐc¡e f§hÑL NËqZ Ll¡ E¢Qaz

(2)  Eš² ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458, k¡ ¢ejÀ Bc¡m®al e¢b−a p¡¢jm B−R j−jÑ ü£L«ai¡−h −cM¡−e¡ q−u−R, a¡ fÐcnÑef§hÑL ¢a¢e ®cM¡−a p−Qø q−u−Re ®k, ¢p| Hp| 460 ew M¢au¡−el pÇf¢šl Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw Hhw HC j−jÑ ¢a¢e ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458 Hhw 460 f¡n¡f¡¢n  a¥me¡j§mLi¡−h  Bc¡m−al  pÇj¤−M  EfØq¡fe  L−l  ®cM¡−e¡l ®Qø¡ L−l−Re −k, ¢p| Hp| M¢au¡e ew 460 H h¢ZÑa ‘L’, ‘M’ Hhw ‘N’ N˦−fl j¡¢mLN−Zl Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nwz a¡C ay¡l j−a ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw f−r Ll j¡jm¡ l¦S¤ qJu¡, a¡−a ¢X¢œ² qJu¡, ¢em¡j j§−m hue¡j¡ qJu¡ Hhw cMme¡j¡ qJu¡l OVe¡ A¢hnÄ¡p Ll¡l ®L¡−e¡ L¡lZ ¢hQ¡¢lL Bc¡m−al ¢Rm e¡ h−mC Bc¡ma a¡ ¢hnÄ¡p L−l h¡c£l j¡jm¡ fÐj¡¢ea q−u−R j−jÑ ¢pÜ¡−¿¹ Efe£a q−u−Rez 

(3)  ¢h¢iæ Lh¤¢muae¡j¡ Hhw qÙ¹¡¿¹l c¢mm, k¡ ¢ejÀ Bc¡m−al pÇj¤−M p¡rÉ ¢q−p−h Nª¢qa q−u−R Hhw fÐcnÑe£ e¡ð¡l f−s−R, a¡ −c¢M−u Se¡h ®Q±d¤l£ hm−a p−Qø q−u−Re ®k, Ef−l¡J² c¢mm pj§−ql j¡dÉ−j ¢hh¡c£ fr ab¡ a¡−cl f§hÑp§l£NZ ¢h¢iæ pÇf¢šl j¡¢mL q−u−Re Hhw I pjÙ¹ c¢mm J Lh¤¢muae¡j¡u a¡l¡ h¡c£l L¢ba ¢em¡−jl Lb¡ ü£L¡l L−l ¢e−u−Rez ®p−qa¥ fТaࢾcÄa¡L¡l£ ¢hh¡c£ ab¡ Bc¡m−al pÇj¤−MB f£mL¡l£ p¡rÉ BC−el 115 d¡l¡ Ae¤k¡u£ H®ØV¡−fm (Estoppel) e£¢a à¡l¡ h¡¢la j−jÑ fÐa£uj¡e qJu¡ E¢Qa ÚHhw a¡l¡ ®L¡−e¡i¡−hC h¢ZÑa ®¡L jŸj¡u Hhw Aœ Bf£−m ¢em¡j qu¢e j−jÑ hš²hÉ ¢c−a BCea f¡−le e¡z

(4)    h¡c£fr ®k−qa¥ Evidance Act Hl 65 d¡l¡ Ae¤k¡u£ hue¡j¡ Hhw cMme¡j¡l p¡¢VÑg¡CV L¢f (fÐcnÑe£-2 Hhw fÐcnÑe£-3) Hhw ®l¾V p¤ÉV −l¢SØVÌ¡−ll p¡¢VÑg¡CV L¢f (fÐcnÑe£-4) à¡l¡ L¢ba ®l¾V p¤É®Vl A¢Ù¹aÅ fÐj¡e Ll−a prj q−u−Re Hhw ®k−qa¥ ¢hh¡c£ Eš² j¡jm¡u Eš² ¢em¡j pÇf−LÑ ®aje ®L¡−e¡ p−¾cq pª¢ø Ll−a f¡−l¢e, ®p−qa¥ ¢ejÀ Bc¡m p WL ¢pÜ¡−¿¹ Efe£a q−u h¡c£l f−r a¢LÑa pÇf¢šl üaÅ ®O¡oZJ ¡ cMm EÜ¡−ll l¡u J ¢X¢œ² fÐc¡e L−l−Rez p¤al¡w Aœ Bf£m Bc¡m−al pÇj¤−M

EJ² l¡u J ¢X¢œ²−a qÙ¹−rf Ll¡l ®L¡e ¯hd Hhw BCea L¡lZ ¢hcÉj¡e

e¡Cz

(5)    Bf£mL¡l£ ¢hh¡c£l c¡¢MmL«a ¢m¢Ma Sh¡h fÐcnÑe L−l Se¡h ®Q±d¤l£ ®cM¡e ®k, ¢hh¡c£ ¢e−SC Ef¢l¢ÙÛa ¢p|Hp| M¢au¡e 458 ü£L¡l L−l ¢e−u−Rez a¡C Evidence Act Hl 58 d¡l¡ Ae¤k¡u£ Eš² ¢p|Hp| 458 M¢au¡e¢V Hj¢e−aC fÐj¡¢ea q−u−R h−m NZÉ q−hz gmnЦ¢aa − ¢ejÀ Bc¡ma Eš² ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡®el Efl ¢eiÑl L−l ¢p|Hp| 460 ew

M¢au¡e pÇf−LÑ ab¡ ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el i¨¢j ¢em¡j qJu¡ pÇf−LÑ

®k ¢pÜ¡−¿¹ Efe£a q−u−Re a¡ qÙ¹−rf Ll¡l ®L¡−e¡ °hd Hhw BCea

L¡lZ ¢hcÉj¡e e¡Cz

(6)  ¢p¢im l¦mp AXÑ¡l Hl Ef-¢h¢d 407 pÇf−LÑ Se¡h ®Q±d¤l£ h−me ®k, HC¢hd¡e¢V ®L¡−e¡i¡−hC ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458 Hl NÊqZ−k¡NÉa¡l ¢hou pÇf¢LÑa eu, −Lee¡ ¢p| Hp| 458 ew M¢au¡e¢V p¡r£l j¡dÉ−j ®L¡−e¡ fÐL¡l JSl Bf¢š R¡s¡ Bc¡m−a c¡¢Mm Ll¡ q−u−R, öd j¤ ¡œ i¥mhnax

fÐcnÑe£ e¡ð¡l ®cu¡ qu¢ez H fÐp−‰ ¢a¢e ¢f|X¢hÔE-1 Hl ¢lLmL«a p¡rÉ Hhw ¢hh¡c£ LaѪL ®Sl¡l Awn f−s ®n¡e¡ez

4.Aœ Bc¡m−al fkÑ−hr e, ¢h−nÔoe Hhw B−cnx

   4.1| ¢h‘ BCeS£h£N−Zl Ef®l¡š² hš²−hÉl ®fТr−a p¢WL ¢pÜ¡−¿¹ Efe£a q−a

fÐb−jC ®cJu¡e£ L¡kÑÉ¢h¢dl 41 ew B−c−nl 31(L) ¢h¢d Ae¤k¡u£ ¢ejÀh¢ZÑa Points for Determination ¢edÑ¡lZ Ll¡ ®Nmx

(1)   ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡−el pCj¤ýl£ eLm¢V c¡¢m¢mL p¡rÉ ¢qp¡−h NËqe  Ll¡ Hhw fËcnÑe£ e¡ð¡l fËc¡e f§hÑL ¢eiÑl Ll¡ k¡u ¢Le¡z

(2)   L¢ba Ll j¡jm¡, hue¡j¡, cMme¡j¡ CaÉ¡¢c h¡¢c fËj¡e f§hÑL e¡¢mn£ i¨¢j−a üaÄ fËj¡−e prj q−u−R ¢Le¡z

(3)   h¡¢c e¡¢mn£ i¨¢j−a a¡l cMm Hhw L¢ba ®hcMm fËj¡e Ll−a prj q−u−R ¢Le¡z

4.2. Bj¡−cl fËb−jC ®cM−a q−h ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e¢V Bp−m p¡rÉ ¢q−p−h Nª¢qa q−u¢Rm ¢L-e¡? ab¡ Bf£mL¡l£l ¢h BCeS£h£ nË£ où£ plL¡−ll

hš²hÉ Ae¤k¡u£ ®k−qa¥ ¢p| Hp| 458 ew M¢au¡e¢V fÐcnÑe£ e¡ð¡l f−s e¡C, ®p−qa¥ −p¢V Nª¢qa c¡¢m¢mL p¡rÉ ¢q−p−h a¡−a fÐcnÑe£ e¡ð l HC Bf£m fkÑ¡−u ®cu¡ k¡u ¢L-e¡z ®cM¡ k¡u ¢hh¡c£ fr a¡l ¢m¢Ma Sh¡−hl 11 ew cg¡u ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡−el A¢Ù¹aÅ Hhw a¡®k ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−e Ef¢l¢Øqa M¢au¡e a¡ ü£L¡l L−l ¢e−u−Rez a−h ¢a¢e hm−a p−Qø q u−Re

®k, Eš² M¢au¡−e Ef¢l¢Øqa j¡¢mL ¢q−p−h E−jc l¡S¡ ¢ju¡ Nw−L ®cM¡−e¡ q−u−Rz p¤al¡w Bjl¡ Bf¡aa HC ¢pÜ¡−¿¹ Ef¢ea q−a f¡¢l ®k, ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e¢V ¢p| Hp| 460 ew M¢au¡−el Ef¢l¢ÙÛa M¢au¡ez

4.3  HMe ®cM¡ k¡L ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e¢V p¡rÉ ¢q−p−h Nª¢qa q−u¢Rm ¢L-e¡z H¢V ®cM¡ fÐ−u¡Se HC S−eÉ ®k, ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡−el ®k hZÑe¡ a¡ ¢e−u frN−Zl j−dÉ Qlj ¢h−l¡d ¢hcÉj¡ez h¡c£fr c¡h£ L−l−Re ®k, ¢p|Hp| 458

ew M¢au¡e fÐj¡e L−l ®k ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el i¨¢jl Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nwz AeÉ¢c−L ¢hh¡c£ ab¡ Bf£mL¡l£fr c¡h L−le

®k Eš² M¢au¡e j−a ®cM¡ k¡u ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me E−jc l¡S¡ ¢ju¡ Nwz H fÐp−‰ h¡c£f−rl p¡r£ ¢f|X¢hÔE-1 ab¡ h¡c£ ¢e−S ¢l-Lm flh¢aÑ ®k p¡rÉ ¢c−u−Re a¡l fË¡pw¢NL Awný hý a¥−m dl¡ q−m¡x

        “paÉ e−q ®k, 15-01-94 Cw a¡¢l−Ml 3235 ew HJu¡S c¢mmj§−m Bj¡l ¢fa¡ hl¡hl Bx l¡‹¡L J Bx lJg HJu¡S c¢mm ®cu¢e h¡ flhaÑ£−a ¢fa¡ 13-10-94 Cw a¡¢l−M ®l¢S¢ØVÌL«a Lhm¡de £ j¡¢mL qu¢e h¡

i¨u¡ z

                   Eš² c¤’¢V Bj¡l pCjýl£ eLm c¡¢Mm L−l¢R z”

                    458 ew M¢au¡e c¡¢Mm z

             −Sl¡x

              Bj¡l e¡¢mn£ 458 ew M¢au¡−el j¡¢mL ¢R−me Ejl B £ i C¨ u¡ Nw z

4.4  ¢f|X¢hÔE-01 Hl Ef−l¡š² hš²hÉ ®b−L ®cM¡ k¡u ®k, ¢a¢e ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡−el p¢q jýl£ eLm Bc¡m−a c¡¢Mm L−l¢R−me Hhw Eš² M¢au¡−el

Efl ¢hh¡c£ fr a¡−L ®Sl¡ L−l¢R−mez H fÐp−‰ −cJu¡e£ L¡kÑ¢h¢dl 13 ew B−c−nl 4(1) ew ¢h¢d¢V fТZd¡e−k¡NÉ, k¡ ¢e−jÀ ýhý a¥−m dl¡ q−m¡x

     4(1) Subject to the provisons of the next following sub-

rule, there shall be endorsed on every document which has been admitted in evidence in the suit the following particulars, namely:-

a)   the number and title of the suit,

b)  the name of the person producing the document,

c)   the date on which it was produced, and

d)  a statement of its having been so admitted;

             And the endorsement shall be signed or initialled by the  

Judge.

4.5   ®cJu¡e£ L¡kÑ¢h¢dl Ef−l¡š² ¢hd¡e ®b−L fÐauj £¡e qu −k, kMeC HL¢V c¢mm HL¢V j¡jm¡u p¡rÉ ¢q−p−h Nª¢qa q−h, Eš² c¢m−ml Efl ¢LR¤ ®e¡V (endorsements) Hhw ¢Qq² ®cJu¡l ¢hd¡e l−u−Rx kb¡ Eš² c¢m−ml Efl pw¢nÔø j¡jm¡¢Vl e¡ð¡l, ®k hÉ¢š² c¢mm¢V c¡¢Mm L−l−R a¡l e¡j, ®k a¡¢l−M c¢mm¢V Bc¡m−a c¡¢Mm q−u−R Eš² a¡¢lM, H c¢mm¢V ®k p¡rÉ ¢qp¡−h Nªq£a q−u−R a¡l HL¢V hš²hÉ Hhw H pjÙ¹ abÉ p¢æ−hn L−l c¡¢m¢m p¡rÉ¢Vl Efl ¢h‘ ¢hQ¡l−Ll C¢e¢nu¡mz H R¡s¡J ¢p¢im l¦mp AX¡Ñl

Hl i¢muj-1, Q¡ÃV¡l-17, ¢h¢d 6 Hl Ef¢h¢d 396 Hhw 397 Ae¤k¡u£ hÉhÙÛ¡ NÊqZ Ll−a q−hz Eš² Ef¢h¢d 396 J 397 àu ¢e−jÀ ýhý a¤−m dl¡

q−m¡x

“396. If any document included in the list is referred to in the proceedings or shown to a witness before it is tendered in evidence and formally proved, it should immediately be marked for indentification.

397. Every document “admitted in evidence” shall be detached from the list and annexed to a separate list in Form No. (J) 23, Volume II, after being immediately endorsed with the particulars stated in Or, 13, r. 4, and signed or initialled by the Judge in the manner required by that rule, and marked with an exhibit number.”

4.6  ¢p¢im l¦mp Hä AXÑ¡−ll Ef−l¡š² ¢h¢d pj§q ®b−L ®cM¡ k¡u ®k, kMe HL¢V c¢mm HLSe p¡¢r−L −lg¡l Ll¡ qu h¡ −cM¡−e¡ qu Hhw Be¤ù¡¢eLi¡−h

fÐj¡¢Za qu, Eš² c¢m−ml Efl p¡−b p¡−b HL¢V f¢l¢Q¢a ¢Qq² ¢c− qu

(“be marked for identification”) Hhw Eš² c¢mm¢V−L pw¢nÔø f−rl ¢g¢l¢Ù¹j§−m c¡¢Mm L«a c¢mm pj¤q ®b−L Bm¡c¡ L−l ¢p¢im l¦mp

AX ¡Ñ −pÑl i¢mEj-2 H fÐcšFo rm No. (J) 23 j−a HL¢V ®pf¡−lV ¢m−ØV pwk¤š² Ll¡ qu k¡ −cJu¡e£ L¡kÑ¢h¢dl B−cn 13, l¦m 4 j−a He−X¡pÑX (endorsed) Hhw ¢h‘ ¢hQ¡lL à¡l¡ pw¢rçi¡−h ü¡r¢la (initialed) quz

H fÐp−‰ ¢h BCeS£h£ nË£ où£ plL¡l La«ÑL E−õ¢Ma ¢p¢im l¦mp Hä

AX¡−p lÑ ¢h¢d 6, Ef¢h¢d 407 Hl ¢hd¡e−LJ fl£r¡ L−l −cM¡ q−m¡z H−a ®cM¡ H ¢hd¡e¢V−a ¢iæ ¢ho−u E−õM Ll¡ q−u−R ab¡ ®k pjÙ¹ c¢mm p¡rÉ ¢qp¡−h Nªq£a qu e¡C ®p pjÙ¹ c¢mm ¢ho−u Lle£u ¢L a¡ ¢e−u ¢hd¡e Ll¡ q−u−Rz p¤al¡w HC 407 ew Ef¢h¢dl ¢hd¡e¢V Bj¡−cl fË¢af¡cÉ ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458 pÇf−LÑ −L¡−e¡i¡−hC fË¡p¢‰L euz B−NC E−õM Ll¡ q−u−R, ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458 Hl A¢Ù¹aÅ ¢hh¡c£ La«ÑL ü£L a« z öd¤j¡œ Eš² M¢au¡−el jjÑ ¢e−u frà−ul j−dÉ ¢hf¢š h¡ ¢h−l¡¢da¡ l−u−Rz a¡C ¢f|X¢hÔE-

1 Hl p¡rÉ Ae¤k¡u£ ®k−qa¥ ®cM¡ k¡u ®k, ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e¢V −L¡−e¡

dl−el Bf¢š R¡s¡ Bc¡m−a c¡¢Mm q−u−R, ®p−qa¥ H¢V c¡¢m¢mL p¡rÉ ¢q−p−h Nªq£a q−u−R h−m NZÉ Ll¡ ®Nmz Bh¡l ®k−qa¥ H¢V c¡¢m¢mL p¡rÉ ¢q−p−h Nªq£a q−u−R, ®p−qa¥ ¢p¢im l¦mp Hä AXÑ¡l Hl Q¡ÃV¡l-17, ¢h¢d 6

Hl Ad£e Ef¢h¢d 396 Hhw 397 Hl ¢hd¡e j−a H¢V−L Exhibit h¡

fÐcnÑe£ e¡ð¡l ¢c−u Vol-2 Hl Form No. (J) 23 ®a pwk š¤ ² Ll¡ E¢Qa

¢Rmz ®k−qa¥ HC L¡S¢V i¥mhnax ¢ejÀ Bc¡ma LaѪL Ll¡ qu e¡C, Aœ Bf£m Bc¡ma LaѪL H¢V−L fÐj¡¢ea c¡¢m¢mL p¡rÉ ¢q−p−h fËcnÑe£ e¡ð¡l

h¡ ¢Qq² fÐc¡e Ll¡ pj£Q£e q−h h−m j−e L¢lz a¡C HC c¡¢m¢mL p¡rÉ¢V−L fÐcnÑe£-1 Hl p¡−b fËcnÑe£ 1/L ¢q−p−h ¢Q¢q²a Ll¡ ®Nmz gmnЦ¢a−a H¢V ¢p¢im l¦mp AX¡pÑ Hl Vol-2, Form No. (J) 23 −a AeÉ¡eÉ fËcnÑe£l p¡−b pwk¤š² Ll¡ q−m¡z

4.7  HMe ®cM¡ k¡L Eš² ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e j−a ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL L¡l¡ ¢R−mez Eš² fÐcnÑe£-1/L ab¡ ¢p|Hp| M¢au¡e ew 458

fl£r¡−¿¹ ®cM¡ k¡u −k Ef¢l¢ÙÛa ü−aÅl O−l l¡S¡ L«o· c ¡pm¡q¡ Nw E−õM

B−R Hhw cMm O−l Jjl Bm£ i¤Uy¡, q¡uc¡l Bm£ J J−jc l¡S¡ ¢ju¡

E−õM B−R z Eš² M¢au¡e fl£r¡−¿¹ B−l¡ ®cM¡ k¡u −k, M¢au¡e¢V flh¢aÑ−a

i¡N q−u 4¢V Bm¡c¡ M¢au¡e qu, ab¡ ¢p|Hp| 459-462 ew M¢au¡ez AbÑ¡v

¢p|Hp| 460 ew M¢au¡e¢V ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡e −b−L pø ª ab¡ Hl

flh¢aaÑ M¢au¡ez HC ¢ho−u p−¾cq b¡L¡l −L¡−e¡ AhL¡n −eCz

4.8   HMe ®cM¡ k¡L, h¡c£ fr ¢hQ¡¢lL Bc¡m−a e¡¢mn£ i¨¢j pq AeÉ¡eÉ i¨¢j a¡−cl c¡¢h j−a l¡S¡ ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw Hl f−r ¢em¡j q−u−R, H OVe¡¢V fÐj¡e Ll−a ®f−l−R ¢L-e¡z ¢ejÀ Bc¡m−al e¢b ab¡ h¡c£ La«ÑL c¡¢MmL«a Nªq£a c¡¢m¢mL p¡rÉ q−a ®cM¡ k¡u ®k, ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡e¢V h¡c£ 1ew fÐcnÑe£ Hhw ¢hh¡c£ fÐcnÑe£-L ¢q−p−h c¡¢Mm L−l−Rez H CM¢au¡e cª−ø −cM¡ k¡u ®k, k¢cJ H−a Ef¢l¢ÙÛa üaÅ ¢q−p−h J−jc l¡S¡ ¢ju¡ Nw Hhw

Jjl Bm£ i¤Uy¡ Nw Hl e¡j E−õM B−R Hhw cMmc¡l ¢q−p−h B¢SÑ Hhw ¢m¢Ma hZÑe¡u E−õ¢Ma ¢ae¢V N˦f ab¡ ‘L’, ‘M’ Hhw ‘N’ N˦f Hl cMm hm¡ B−R, H¢V ¢p|Hp| 458 ew M¢au¡−el p¡−b ¢j¢m−u fl£r¡u fË¢auj¡e

qu ®k Eš² M¢au¡−el pÇf¢šl j§m Ef¢l¢ÙÛa j¡¢mL ¢R−me m¡q¡ Nw, k¢cJ a¡ p−¾cq¡a£a i¡−h fÐj¡e Ll¡ Ha¢ce fl h¡Ù¹−h pñh euz

           haÑj¡e pj−u HLSe h¡c£l f−r H−a¡ f¤−l¡−e¡ M¢au¡e (k¡ Hp| H|

M¢au¡−elJ B−Nl M¢au¡e) ®b−L −L¡e ¢hou p−¾cq¡a£a i¡−h fËj¡e Bn¡ Ll¡ pj£Q£e euz j−e l¡M−a q−h H¢V HL¢V ®cJu¡e£ j¡jm¡ Hhw HM¡−e fÐj¡−el ØV¡ä¡XÑ q−m¡ pñ¡hÉa¡l i¡lp¡jÉ (Balance of Probability)

ab¡ HM¡−e −g±Sc¡l£ j¡jm¡l j−a¡ p−¾cq¡a£ai¡−h fÐj¡e Ll−a que¡z −p−qa¥ ih¡e£ QlZ m¡q¡ Nw ¢p|Hp| 460 M¢au¡−el pÇf¢šl j m§ Ef¢l¢Øqa j¡¢mL ¢Rm a¡ hm¡ k¡uz

4.9   HMe ®cM¡ k¡L L¢ba Ll j¡jm¡u ¢em¡−jl j¡dÉ−j ih¡e£ Qle m¡q¡l f−r ¢em¡j œ²u Hhw h¡c£l Ešlp§¢l e¡h¡mL ¢ju¡ hl¡h−l Sattlement h¡ Lh¤¢mua CaÉ¡¢c ¢hou h¡c£ fÐj¡e Ll−a prj q−u−Rz ¢em¡j fÐj¡e Ll l SeÉ h¡c£ j§ma 3 ¢V c¡¢m¢mL p¡rÉ EfÙÛ¡fe L−l−Rex (1) hue¡j¡l p¢q jýl£ eLm (fÐcnÑe£-2), (2) cMme¡j¡l p¢q jýl£ eLm (fÐcnÑe£-3), Hhw

(3)  L¢ba mÉ¡ä p¤ÉV j¡jm¡l ®l¢S¢ØVÌl p¢q jýl£ eLm (fÐcnÑe£-4)z

HR¡s¡J h¡c£ a¡m¡n£fœ (fÐcnÑe£-8) Hhw am¡n£fœ (fÐcn eÑ £-11) c¡¢Mm L−l ®c¢M−u−Re ®k, L¢ba −l¾V j¡jm¡l e¢b…−m¡ 3u ®nТZl e¢b qJu¡u a¡ C¢aj−dÉ ¢h¢d−j¡a¡−hL dÄwp Ll¡ q−u−R Hhw ®p pjÙ¹ e¢bl p¢q jýl£ eLm f¡Ju¡ HMe Bl pñh eu z ¢hQ¡¢lL Bc¡ma fÐcnÑe£-2, fÐcnÑe£-3 Hhw fÐcnÑe£-4 fkÑ−hrZ L−l ¢pÜ¡−¿¹ Efe£a q−u−Re ®k, HC p¢q jýl£ eLm…¢m 30 hRl f§−hÑ E−š¡¢ma a¡C H pjÙ¹ p¢q jýl£ eLm S¡m-S¡¢mu ¢a L−l pªø j−jÑ j−e Ll¡l ®L¡−e¡ L¡lZ b¡L−a f¡−le¡ z H fÐp−‰ p¡rÉ BC−el 65 d¡l¡¢V fТZd¡e−k¡NÉ, ®kM¡−e ¢hd¡e B−R ®k, kMe ®L¡−e¡ c¢m−ml j§m L¢f eø q−u k¡u, q¡¢l−u k¡u CaÉ¡¢c aMe ®pC c¢mm¢V p¢q jýl£ eLm ¢c−u fÐj¡Z Ll¡ k¡uz p¤a¡l¡w −k−qa¥ Ef¢l¢õ¢Ma a¡m¡n£fœ ®j¡a¡−hL (fËcnÑe£-8 J 11) −l¾V p¤É−Vl j§m e¢b dÄwp L−l ®cJu¡ q−u−R Hhw hue¡j¡, cMme¡j¡ Hhw p¤ÉV ®l¢SØVÌ¡−ll p¢q jýl£ eLmpj§q j¡jm¡ lS¤ qJu¡l 30 hRl f§−hÑ E−š¡¢ma Hhw −k−qa¥ Bj¡−cl fl£r¡−¿¹ Eš² fËcnÑe£ pj§q S¡m-S¡¢mu¡¢al j¡dÉ−j pªø h−m fÐa£uj¡e qu e¡ Hhw S¡m S¡mu¡¢al j¡− dj É p øª l−u−R j−jÑ ¢hh¡c£ fr ®L¡−e¡ dl−el p¡rÉ c¡¢Mm Ll−a f¡−l e¡C, −p−qa¥ HC ¢ae¢V fÐc¢nÑa c¢mm pj§q (fËcnÑe£-2, 3 Hhw 4) ¢hnÄ¡p e¡ Ll¡ h¡ a¡−cl Efl ¢eiÑl e¡ Ll¡l ®L¡−e¡ ®k±¢š²L L¡le Bjl¡ M¤y−S f¡¢µR e¡z −p−qa¥ Bjl¡ j−e L¢l, ¢hQ¡¢lL Bc¡ma HC ¢ae¢V Hhw B−l¡ ¢LR¤ c¢m¢mL p¡−rÉl Efl ¢i¢š L−l ¢em¡j ¢hœ²−ul ¢hou¢V ¢hnÄ¡p L−le Hhw fÐj¡¢ea qJu¡ j−jÑ −k ¢pÜ¡¿¹ ¢e−u−Re a¡ qÙ¹−rf Ll¡l ®L¡−e¡ ®~hd J BCep‰a L¡le e¡Cz

4.10   HR¡s¡J fÐcnÑe£-10 Hhw 10L à¡l¡ h¡c£ fÐj¡e L−l−Re ®k e¡¢mn£ pÇf¢š h¡c£l ¢fa¡l e¡−j ®lLXÑ i¥š² qJu¡l fl a¡l¡ M¡Se¡J ¢c−u−Rez Ab¡Ñv

h¡c£l ¢fa¡ e¡¢mn£ i¨¢jl cM−m ¢R−mez k¢cJ ¢hh¡c£ fr m¢Ma Sh¡h Hhw p¡rÉ ¢c−u hm−a −Q−u−Re ®k a¡l¡ HJu¡S e¡j¡ j§−m p S¤ ¡ ¢ju¡ J j ¢ju¡l L¡R ®b−L e¡¢mn£ pÇf¢š −f−u−Re, ¢L¿º ¢hh¡c£ fr a¡−cl h¡u¡l cMm fÐj¡−el SeÉ ®L¡−e¡ fÐL¡l M¡Se¡l l¢nc c¡¢Mm L−le¢ez a¡q−m d−l ®eu¡ k¡u ®k, h¡c£l ¢fa¡ h¡c£l ¢fa¡jq e¡h¡mL ¢ju¡ ®b−L Ešl¡¢dL¡l p§−œ fÊ¡ç q−u HC pÇf¢š−a cM−m ¢R−mez fr¡¿¹−l −k−qa¥ ¢hh¡c£ fr ¢Li¡−h h¡ ¢L fÐL¡−l e¡¢mn£ pÇf¢š cMm fСç q−u−Re af ¡ Ðj¡e Ll−a hÉbÑ q−u−R ab¡ ®L¡−e¡ M¡Se¡l l¢nc c¡¢Mm Ll−a hÉbÑ q−u−R, ®p−qa¥ d−l ®eJu¡ k¡u ®k, a¡l¡ ®L¡−e¡ BCeNa f¿Û¡u Eš² i¨¢j−a cMm fСç qu e¡Cz HR¡s¡J h¡c£l ¢fa¡l L¢ba ®hcMm qJu¡l fl kMe ®g±Sc¡l£ L¡kÑ¢h¢dl 145 d¡l¡ Ae¤k¡u£ L¡kÑd¡l¡ l¦S¤ qu, k¡ flh¢aÑ−a M¡¢lS qu, ®pM¡−eJ f¤¢mn fТa−hc−e (fÐcnÑe£-12/L) E−õM Ll¡ q−u−R −k h¡c£l ¢fa¡−L 12- 03-1998 Cw a¡¢l−M ®hcMm Ll¡ q−u−Rz pw¢nÔø q¡L£−jl B−cn (fÐcnÑe£- 12/M) q−a HV¡J fÐj¡¢ea qu ®k, −pC 145 d¡l¡l L¡kÑ d¡l¡¢V ¢h‘ q¡¢Lj HC j−jÑ M¡¢lS L−l ®ce −k, ¢h−l¡d¢V ¢p¢im ®eQ¡−llz

4.11   Ef¢l¢õ¢Ma ¢hou R¡s¡ HJ fÐa£uj¡e qu ®k, ¢hh¡c£ fr Abh¡ a¡−cl h¡u¡NZ ¢h¢iæ œ²u c¢mm J Lh¤¢mu−a e¡¢mn£ pÇf¢š ¢em¡j ¢hœ²−ul ¢hou¢V ®L¡−e¡ e¡ ®L¡−e¡i¡−h ü£L¡l L−l ¢e−u−Rez H fÐp−‰ fÐcnÑe£-13M, 14M Hhw 14N cª−ø fÐa£uj¡e qu ®k, ¢hh¡c£ J ¢hh¡c£l h¡u¡NZ e¡¢mn£ pÇf¢š ¢em¡−jl ¢hou¢V ®j−e ¢e−uC ¢p|Hp| 460 ew M¢au¡−el Ad£e ¢h¢iæ pÇf¢šl œ²u Hhw h−¾c¡hÙ¹£ ¢e−u−Rez a¡C −pC ¢em¡j H²u Çf−LÑ h¡ ¢em¡j Ae¤¢ùa qJu¡ pÇf−LÑ ¢hh¡c£ f−rl JSl Bf¢šl ®rœ¢V AaÉ¿¹ c¤hÑm HC fÐp−‰ p¡rÉ BC−el 115 d¡l¡ ab¡ Hp−V¡−fm e£¢a¢V fТed¡e−k¡NÉz HR¡s¡J fË¢ah¡¢c f−rl ¢h BCeS£h£ Se¡h Bh¤m L¡m¡j ®Q±d¤l£

q¡C−L¡VÑ ¢hi¡−Nl HL¢V HLL ®h−’l ¢pÜ¡¿¹ E›¡fe L−l−Re kl p¡C−Vne q−m¡ hSm§l lqj¡e Nw he¡j p¡c¤ ¢ju¡ Nw, 45 ¢X|Hm|Bl (1993) fªù¡-

391, −kM¡−e ¢pÜ¡¿¹ fÐc¡e Ll¡ q−u−R ®k, f§hÑf¤l¦o La LÑ« ü£L«a ®L¡e ¢ho−u Ešlp¤l£NZ Bf¢š E›¡fe Ll−a f¡l−h e¡ Hhw −p lLj Bf¢š

E›¡fe Ll−m a¡ p¡rÉ BC−el 115 d¡l¡j§−m h¡¢la q−hz Eš² j¡jm¡l Eš² ¢pÜ¡®¿¹ j§m fТaf¡cÉ BCeNa hÉ¡MÉ¡¢V ýhý a¤−m dl¡ q−m¡x

“Estoppel-It binds heirs-The plaintiff is claiming interest in the property by inheritance through his father. If his father had accepted the title of the defendants as tenants of the property, his father would be estopped from challenging the title of his landlord, and if his father would be estopped, the plaintiff would also be bound by the said estoppel, as estoppel binds heirs.”

       4.12.Ef−l¡š² ¢hou…−m¡ R¡s¡J B−l¡ ¢LR¤ ¢hou h¡c£l ¢fa¡l üaÅ ®S¡lc¡l

L−lz p¡rÉ fÐj¡−e ®cM¡ k¡u −k, e¡h¡mL ¢ju¡l ®l¢SØV¡XÑ Lh¤¢mua e¡j¡ 226 a¡¢lMx 17-01-1939 Cw (fÐcnÑe£-14) j§−m fСç e¡h¡mL ¢ju¡l 54 na¡wn i¨¢jl j−dÉ ¢LR¤ Awn ab¡ ¢p|Hp| 403 ew c¡−Nl 27 ¢Xw Hhw ¢p|Hp| 409 ew c¡−Nl 18 ¢Xw, phÑ−j¡V 45 ¢Xw pÇf¢š, psL J Sefc ¢hi¡N hl¡h−l Hhw 02 ¢Xw i¨¢j ®ge£ fõ£ ¢hc¤Év Eæue −h¡XÑ hl¡h−l plL¡l La«ÑL A¢dNª¢qa qu Hhw −pC A¢dNËq−Zl r¢af§lZ h¡hc fÐcš V¡L¡ h¡c£l ¢fa¡ ¢p¢ŸL¥l lqj¡e Bc¡u Ll−a ®N−m ¢hh¡c£l h¡u¡NZ, ab¡ p¤S¡

¢ju¡ J j¤S¡ ¢ju¡, a¡−a Bf¢š ¢c−m ®p Bf¢š M¡¢lS qu Hhw ®p M¡¢lS B−c−nl ¢hl¦−Ü ¢hh¡c£l EJ² h¡u¡NZ ®L¡−e¡dl−el BCeNa fТaL¡l e¡ ®Q−u a¡ ®j−e ¢e−u−Rez HC ¢hou…−m¡ fËcnÑe£-6,7,8,9 Hhw 9M à¡l¡ h¡c£ fÐj¡e Ll−a prj q−u−Rez p¤al¡w H¢V hm¡ k¡u ®k, ®k−qa¥ ¢hh¡c£l h¡u¡NZ r¢af§lZ c¡h£ L−l flh¢aÑ−a ®L¡−e¡ fÐL¡l fТaLl  ¡Q¡u e¡C, −p−qa¤ a¡l¡ pw¢nÔø i¨¢j−a h¡c£l ¢fa¡l j¡¢mL¡e¡ ü£L¡l L−l ¢e−u¢R®mez a¡C a¡−cl Eš² i¨¢j−a ®L¡−e¡ paÅ e¡ b¡L¡ p−šÆJ a¡l¡ −k L¢ba HJu¡S hc®ml j¡dÉ−j 07 na¡wn i§¢j ¢hh¡c£−L fÐc¡e L−l−R j−Ñ  j®k hš²hÉ ¢hh¡c£ E›¡fe L−l−Re, a¡ ¢i¢šq£e Hhw HC HJu¡S hc−ml j¡dÉ−j ¢hh¡c£fr ®L¡−e¡ dl−Zl üaÅ h¡ cMm ASÑe L−l¢ez

4.13.         Ef−l¡š²  B−m¡Qe¡,  p¡r£N−Zl  p¡rÉ  Hhw  c¡¢m¢mL  p¡rÉpj§q f¤exfkÑ¡−m¡Qe¡ (Re-assesment) L−l Aœ Bf£m Bc¡ma ¢pÜ¡¿¹ ¢e−a prj q−u−R ®k, ¢ejÀ Bc¡ma fË¢ah¡c£l ab¡ h¡c£l c¡−ul Ll¡ j¡jm¡u fË¡b£Ña üaÅ −O¡oe¡l J cMm EÜ¡−ll ¢X¢œ² fÐc¡e L−l ®Le ¡−¡ dl−el BCeNa, abÉNa h¡ AeÉ−L¡e i¨m L−l¢e z a¡C Eš² a¢LÑa l¡u J ¢X¢œ² qÙ¹−rf Ll¡l j−a¡ ®L¡−e¡ °hd J NËqZ−k¡NÉ L¡lZ e¡ b¡L¡u, Aœ Bf£m¢V M¡¢lS q−a h¡dÉz

4.14.         AaHh B−cn qu ®k, Aœ Bf£m¢V ®L¡−e¡ dl−el Ml−Ql B−cn hÉa£a M¡¢lS q−m¡ z Bf£m q−a Eá§a k¢c ®L¡−e¡ A¿¹h¢a ¡m£e B−cn ®b−L b¡−L, a¡J ¢lLm J h¡¢am Ll¡ q−m¡z

             Ef−l¡š² L¡l−e pwk¤J² l¦m¢VJ [¢p¢im l¦m ew 159(Hg)/2013] ¢eØf¢š        

Ll¡ q−m¡z 

              ¢ejÀ Bc¡m−al e¢b f¡¢W−u ®cu¡ ®q¡L z

 ---------------------------  −nM q¡p¡e B¢lg(¢hQ¡lf¢a)

   -------------------------

                                           B¢j pÇjaz      Bq−jc −p¡−qm (¢hQ¡lf¢a)

fËbj Bf£m ew 56/2013 pw−N −cJu¡e£ l¦m ew 159(Hg)/2013 (l¡−ul a¡¢lMx 25.02.2021)